Frenk kimyonu (Carum carvi L.)

İki yıllık ot bitkisi olup yüksekliği 110 cm ye kadardır. Kök sistemi güçlüdür. Yaprakları çift-üçlü olup sıralı dizilişe sahiptir. Gövdesi pürüzsüzdür, olgunlaştıkça rengi kahverengileşerek kurur. Çiçekleri küçük beyaz renkli, 5 yapraklıdır, bileşik şemsiye çiçek grubunda toplanmıştır. Meyveleri ise dikdörtgendir. Frenk kimyonu Haziran'da çiçeklenir, ömrünün ikinci yılında Temmuz-Ağustos aylarında ise meyve verir. Tohum yoluyla çoğalır.

Kimyasal bileşimi. Tohumları, uçucu yağlar (limonen, karvon, dihidrokarvon, karvakrol ve dihidrokarvakrol), proteinler, flavanoidler (kuersetin), aşı maddeleri açısından zengindir.

Faydaları. Frenk kimyonu tohumları midenin etkinliğini artırır. Fakat belirtmek isteriz ki, bitkinin tohumlarının esas farmakolojik etkisi mide bağırsak sistemi kaslarına spazm kovucu etki göstermekten ibarettir. Bunların dışında kimyon tohumlarının diüretik (idrar söktürücü) ve laktogen (süt artırıcı) etkisi vardır. Uçucu yağları antiseptik ve kurt düşürücü etkiye sahiptir.

Frenk kimyonu (Karaman kimyonu) bu durumlarda uygulanır:

- kabızlık

- kolit

- çocuklarda dispepsi

- kansızlık

Bitki ödem atıcı, şişkinlik giderici, iştah açıcı ve rahatlatıcı maddeleri içerir.

Tohumları (Fructus Carvi) diğer bitkilerle (kediotu, tıbbi papatya) birlikte uygulanır.

Frenk kimyonu tohumlarının yağı (Oleum Carvi). Bu yağ renksiz veya hafif sarımsı olup hava ile temastan sonra rengi sık koyulaşır. Karakteristik kokuya, hoş tada sahiptir. İlaç gibi günde birkaç kez kesme şekerin üzerine 1-3 damla damlatılır.

Kimyon suyu (Aqua Carvi). Çocuklarda bağırsak sancıları sırasında 1 çay kaşığı içerek kabul edilir.

Tohumlarının çayı (Infusum fructuum Carvi). 20 gr (2 çorba kaşığı) hammaddenin üzerine 200 ml kaynar su ilave edilip bir kapta su banyosunda 15 dakika ısıtılır. 45 dakika oda sıcaklığında soğutulur. Karışım süzülüp üzerine su ilave edilerek önceki hacmine getirilir. 2 gün bekletilebilir. Günde 2-3 kez şişkinliğe karşı 1/3-1/2 bardak yemekten sonra içilir.

Kimyon tohumlarından süt artırıcı. 2 çay kaşığı hammaddenin üzerine 400 ml su ilave edilip kısık ateşin üzerinde ısıtılır. Sonra soğutulup süzülür. Alınan karışım laktogen araç olarak günde 3 kez yemekten önce 1/2 bardak içilir.

Yan etki: Bitkiye karşı kişisel duyarlılık.

Diğer alanlarda uygulanması. Bitkinin tohumları Veterinerlikte hayvan yemlerinin tadını iyileştirici olarak kullanılır. Elde edilen uçucu yağlar ilaçların aromatizasyonu için kullanılır. Bitkinin tohumları, genç yaprakları ve saplarından gastronomide ekmek yapımında, şekerleme ve konserve üretiminde ve likör üretiminde kullanılır.