Gilaburu ağaç veya büyük çalı halinde bitki olup, kenarı
testere gibi dişli olan yeşil renkli yuvarlak yaprakları vardır. Kalkan şekli
oluşturan beyaz çiçekleri ile dikkat çekiyor. Beş yapraklı çiçek tacı sümbülü
aldırıyor. Kırmızı renkli tek çekirdekli meyveleri vardır. Bitki Mayıs-Haziran
aylarında çiçek açar, meyveleri Eylül-Ekim aylarında yetişir. Meyvesi acımsı lezzetli
olup, don olduğunda acı tadı yok olur. Gilaburu yabani halde güney Rusya ve
Orta Avrupa bölgelerinde ormanlık ve çalılıklarda yaygındır. Ülkemizde Kayseri
civarında yetişmektedir. İçeriğinde şeker, organik asitler, pektin, karoten, C ve P vitamini vardır. C vitamininin
miktarı (% 70 kadar) narenciye meyvesinden fazladır. Tohumlarında %21 kadar yağ
vardır.
Gilaburu meyvesi taze halde tüketilebilir. Fakat genellikle
komposto, jöle vb. şekilde tüketilir. Suyu vitaminli içecek olarak tüketilir.
Meyvelerinden marmelat, pestil ve başka ürünler hazırlanır. Gilaburu meyve suyu
gıda endüstrisinde bazı gıda ürünlerini boyamak için de kullanılır. Salkımları
serin ortamlarda uzun süre muhafaza edilebilmektedir. Meyvelerini şekerle
konserve haline getirmek ve dondurmak mümkün olmaktadır.
Gilaburunun şifalı özellikleri - faydaları. Tedavi edici
amaçla gilaburunun kullanılması ilk olarak XVI yüzyılda ortaya çıkmıştır. Gilaburu
meyvesi vücudu dengeler, kalbin çalışma verimini artırır, sıkılaştırıcı ve
idrar söktürücü etkiye sahiptir. Meyvesi ayrıca sinir gerginliğinde, hipertansiyonda,
damarların spazmında yatıştırıcı etkiye sahiptir. Halk hekimliğinde gilaburu
suyu veya balla karıştırılmış suyu üst solunum yollarının nezle hastalığında,
ses kısıklığında, aynı zamanda ishale karşı kullanılır. Gilaburundan
hazırlanmış çay bazen gevşeyen dişlerin iyileştirilmesi için kullanılır.
Meyvesinden hazırlanan karışım midenin ve onikiparmak bağırsağın
yara hastalığında, yoğun bağırsağın iltihabında, bunların yanı sıra cildin
irinli yaralarının tedavisinde içilir. Cildin irinli yaraları için gilaburu
meyvesinden yapılan suyun % 10-20 -lik çözeltisi dezenfektan araç olarak
uygulanır.
Meyvenin suyu cilt bakımında yüzdeki sivilcelere karşı etkili bir
malzeme olarak kullanılır. Tedavi amacıyla bitkinin gövde ve kol dallarının
kabuğu kullanılır. Kabukları sonbaharın sonunda veya yazın öncesinde özel
aletlerle toplanır, güneşli havada serip kurutulduktan sonra ecza depolarına
gönderilirler. Gilaburunun taze toplanmış kabuklarının kokusu güzel değil ve acı
tadı vardır. Kuruduktan sonra ise bu koku kaybolur. Halk hekimliğinde bitkinin
kabuğundan yapılan karışım kan durdurucu olarak ve uykusuzluğa karşı
kullanılır. Kabuktan hazırlanan çayı nezleye ve nefessizliğe karşı içilir.
Günlük doz 1 çay kaşığı ufalanmış kabuktan 1 bardak suda hazırlanmış çaydır.
Veteriner hekimlikte gilaburu çayı büyükbaş ve küçükbaş hayvanların solunum
organlarının hastalığının tedavisinde kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder