Paraguay Çayı / Yerba Mate (Ilex paraguariensis Saint Hilaire)

Aquifoliaceae ailesinden bir bitkidir. Paraguay Çayı veya Yerba Mate isimleri ile bilinmektedir. Tropik bölge bitkisidir. Yıllık olarak 1500 mm üstünde yağışa gereksinim duyar. Paraguay, Kuzey Arjantin, Uruguay, Bolivya, Güney Brezilya ve diğer Güney Amerika ülkelerinde yetiştiriciliği yapılmaktadır. Özellikle Arjantin'de günlük yaşamda çok büyük önemi vardır.

Manganez, magnezyum ve potasyum gibi mineralleri içeriğinde barındırmaktadır. Çay ve kahveye göre daha az olan hafif uyarıcı etkiye sahiptir. İştah kesicidir ve idrar sökücüdür.

Bitkinin öğütülmüş toz halinde içecek hazırlanır. Süte karıştırarak içmek veya çocuklara vermek de mümkündür. Güney Amerika'nın popüler içeceğidir. Çoğunlukla kahve alışkanlığını terk etmek ve zayıflamak isteyenlerin tercihi olmaktadır. Astıma karşı da tüketildiği bilinir. Bilimsel araştırmalarla mate çayının onkoloji hastalıklarına karşı tüketilebileceği ortaya çıkmıştır.

Mate yorgunluğu giderir, vücuda enerji sağlar, ruh durumunu yükseltiyor. İnsan vücudunun fizyolojik fonksiyonlarının harmonik düzenlemesi, hastalıkların önlenmesinde ve hatta tedavisinde Yerba Matenin ciddi potansiyele sahip olduğunu belirleyen bir çok ciddi araştırmalar hakkındaki son dönemde bilgiler çoğalıyor.

Mateye olan büyük ilgi ve rağbet bu çayın çeşitli isimlerle dünyayı hızla fethettiğinden haber verir; Çay dünyada Yerba mate, Mate, Mate çayı, Paraguay çayı, Herba mate, Erva mate, Yerba, Arjantin çayı gibi isimlerle bilinmektedir.

Tabii ki tüm isimler aynı çaya aittir. Üretildiği bölgeye göre Mateni birkaç büyük gruba ayırırlar: en büyük ve ünlü grup olarak Arjantin grubu kabul edilir, ikinci ve üçüncü sırada Uruguay ve Paraguay grupları yer alıyor.

Söz konusu çayın hazırlanmasında her ülkenin kendine özgü felsefesi ve geleneği mevcuttur.

Son dönemlerde üreticiler Mate markasının rengârenk çeşitlerini artırdılar. Geleneksel klasik türlerinin dışında, içeceğin farklı versiyonları satıştadır: hafif kafeinli, yumuşak veya aksine koyu türleri mevcuttur.

Avrupa, Avustralya, Asya ve Kuzey Amerika'da yaygın olan Matenin çeşitli otlar ve meyvelerle katkılı türleri de mevcuttur. 

İçeriğinde tiamin (B1), riboflabin (B2), pantotenik asit (B5), piridoksin (B6), kalsiyum, demir ve magnezyumu birleştiren bu faydalı çay şu anda dünyanın en büyük üreticilerinin ilgi alanında yer alır.