Patates nasıl yetiştirilir?

Yediden yetmişe herkes için vazgeçilmez bir besin olan patates nasıl yetiştirilir konusunun detaylarına bu yazımızda yer vereceğiz.

Patates nasıl yetiştirilir?

Hazırlık:

Öncelikle, hububat ekilmiş tarlalar biçildikten sonra tarla derin sürülür. Anız tamamen toprağa karıştırılıp çürümesi beklenilir. 1-2 defa daha toprak işleme yapılabilir. Kış bu şekilde atlatıldıktan sonra, yağmur suyu ve kar suyunu tarla bünyesinde muhafaza ettikten sonra, ilkbaharda toprak hazırlığı diskaro ile yapılır. Ekinden önce tırmıkla toprak patates ekimine hazır hale getirilir.

Verimi etkileyen en önemli şartlardan biri de toprak hazırlığıdır. Toprağın daha da zenginleşmesini sağlamak için azotlu gübrelerle sulama yapılabilir. Toprak hazırlığı sonbaharda başlanır. Toprak tahlili yaptırılıp hangi gübreye ne kadar ihtiyaç varsa o kadar gübre kullanılır.

Münavebe:

Patates tarlasına üst üste üç sene ekim yapılmaz. Bunun nedeni yumruyla hastalıkların bulaşmasıdır. Ne kadar kaliteli tohum kullanılırsa kullanılsın ertesi yıl verim ve kalite düşüyor. Bundan dolayı baklagiller, tahıllar, yem bitkileri gibi bitkilerin ekilmesi tavsiye edilir.

Hasat sonrasında yapılan yanlışlardan biri küçük yumruların toplanmamasıdır. O yıl patates zararlıları bu yumrularla besleniyorlar. Ertesi yıl aynı tarlaya patates dikilirse tekrar aktif hale geçerek bitkiye zarar vermeye başlıyorlar. Bunun sonucunda bitkide kalite ve verim düşüklüğü meydana geliyor. Bundan dolayı üst üste 3 sene patates ekilmemesi gerekir.

Ekim:

Önemli olan toprak sıcaklığıdır. Toprak sıcaklığı 8-10 dereceye geldiğinde patateslerin ekimi yapılabiliyor. Dikim için Orta Anadolu ve Kuzey bölgelerde yüzde 80 ana ürün olarak yetiştirilmektedir. Genel olarak dikimler Nisan-Mayıs ayına rastlıyor. Akdeniz bölgesinde turfanda Aralık-Ocak aylarında dikiliyor.

Dekara 250-300 kilo kadar tohumluk kullanılır. Sıra arası mesafe sıra üzeri mesafe tohumluk patateslerde 70 cm'e 25 cm, yemeklik patateslerde 70 cm'e 30-35 cm olarak belirlenir. Bu mesafe yakalanamazsa verimde ve kalitede düşme görülebilir.

Bakım:

Dikim yapıldıktan sonra çıkıştan 15-20 gün sonra 5-10 cm boyuna ulaştığında çapalama yapılıyor. İlerleyen dönemlerde boğaz doldurma işlemleri yapılıyor. Genellikle bitkinin su ihtiyacına göre sulama işlemlerine başlanıyor.

Sulama için bitkinin su ihtiyacına bakılmalıdır. Bitkide geçici pörsümeler varsa sulama zamanının geldiği anlaşılır. Boğaz doldurmayla birlikte genellikle sulama yapılır. Yumrular oluşup şişmeye başladığında bitkinin suya ihtiyacı olmaktadır.

Doğada her şey belirli bir denge içerisindedir. tarlayı fazla ya da eksik sulamanın dezavantajları vardır. Eksik sulamada bitki çimlenmede zorluk yaşıyor. Çıkışlarda sorun çıkıyor. Bitki ilerleyen aşamalarda su stresine maruz kalıyor. Özellikle tohum bağlama döneminde yaprak uçlarında yanıklık ve bitki yumrularında şekil bozukluğu ortaya çıkabiliyor.

Suyun fazlası da bitkiye zararlıdır. Tarlalar çoraklaşıyor. Doğal denge bozuluyor, kalite ve verim düşüyor, hastalık ve zararlılar için uygun ortam oluşuyor ve besinlerin yıkanarak tarladan uzaklaşmasına neden oluyor.

Gübreleme:

Patates tarımı için gerekli olan makro elementler; azot, fosfor ve potasyumdur. Fosforun tamamı dikimden önce, potasyumun yüzde 70'i dikimden önce, azotun yüzde 30-40'ını dikimle birlikte atmak gerekir. Boğaz doldurma işleminden sonra parçalar halinde verilmesi öneriliyor. Fosfor bitkide saçak kök oluşumunu teşvik ediyor. Sonraki dönemde özellikle yapraklanma evresinde bitkinin azot ihtiyacı vardır. İlerleyen dönemlerde potas ihtiyacı baş gösteriyor, çünkü patates bitkisinin topraktan en çok kaldırdığı elementlerin başında potasyum geliyor. Potasyum patates için hem verim hem de kalite elementidir. Bitkide verimi artırır. Kuru madde miktarını artırır. Hasatta ve depoda zedelenmeleri azaltır. Hastalık ve zararlıların gelişimini azaltır ve suyun ekonomik olarak kullanılmasını sağlar.

Genelde ekimle birlikte kompoze gübre atılıyor. İlerleyen dönemlerde çapalama sırasında genel olarak tercih edilen gübre üre, sonraki dönemlerde amonyum nitrat ya da amonyum sülfat gübreleri, yağmurlama sulama sistemiyle verilir. Toprak analizi ve eğer yapılabiliyorsa yaprak analizi de öneriliyor.

Hastalık ve zararlılar:

Patateste genellikle telkurtları, boz kurtlar, patates güvesi, patates böceği gibi zararlılar vardır. Mildiyö, fungus ve diğer hastalıklar da görülmektedir.

Patates tohumluğunun 50-75 gram ağırlığında ve 6 cm çapında olması lazım. Patates yumrusu daha büyük boyutlara ulaştığında bıçakla kesiliyor. Bu işlemlerin yapıldığı sırada tohumluğun ilaçlanması gerekir. Bunun için fungusitlerle ilaçlama yapılıyor. Bu şekilde ilaçlama yapılmadan dikilmiş patatesler, özellikle bir önceki yıldaki hasattan kalmış olan zararlıların etkisine maruz kalmaktadır. Bu da ilerleyen dönemde bitkide verim ve kalitede düşüşe neden oluyor.

Hastalıklar arasında patates kanseri yoğun bir şekilde görülebiliyor. Bununla mücadele etmenin etkili yolu da münavebe sistemi, sertifikalı tohumluk kullanımıdır.

Sertifikalı tohumluk tercih edilmelidir. Çünkü hastalıklardan arındırılmıştır, herhangi bir virüs bulaşmamıştır, fungus veya hastalık bulaşmamıştır. Bundan dolayı tohumluk seçimi oldukça önemlidir.

Hasat:

Yapraklar kuruyup, sararıp kahverengi olduğunda ve yumrular kabuk aldığında hasat zamanı gelmiştir. Toprağın tav durumuna göre, sulama yapılmalıdır. Bu şekilde hasat sırasında meydana gelen yaralanmalar önlenmiş olur.