Boyacısumağı, sarıcan, zerdeçöp, duman ağacı, peruk çalısı
gibi çeşitli isimleri bulunan bu bitki Güney Avrupa ve Çin kökenlidir.
Türkiye'de Akdeniz kıyılarındaki maki alanlarda görülür. İstanbul, Samsun,
Artvin, Zonguldak, Erzincan, Kars, Muğla, Adana, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa
civarlarında yayılışı görülür. 2-5 metreye kadar boy atabilen, kısa saplı 2-3
cm uzunluğunda yaprakları olan çalımsı bitkidir. Çarpık armut biçiminde
çekirdekli sulu meyvelere sahiptir. Her meyvenin içinde böbrek şekilli tek bir
tohum mevcuttur. Yapraklarının üst tarafı tüysüz olmaktadır. Alt kısımları ise
morumsu yeşil renktedir. Sonbahar aylarında yapraklar renk değiştirerek menekşe
moruna dönüşür. Taç yapraklı çiçekleri vardır. Çiçek açma dönemi çok kısadır.
Meyveleri yeşil mavi renkli olup peruğa benziyorlar. Bundan dolayı İngiltere'de
bitkinin adı peruk ağacıdır. Bitki tıbbi öneminin yanı sıra süs bitkisi olarak
da yetiştirilir.
Çok eski dönemlerden beri boyacı sumağı boyar madde kaynağı olarak
kullanılmaktadır. Avrupa'da Ortaçağda yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Eski
dönemlerde derilerin boyaması için kullanılmıştır. 19. yüzyılda ise ipek
boyamacılığında boyacı sumağından yararlanıldığı bilinmektedir. Bitkinin
yapraklarında tanen, uçucu yağ ve mirisetin adlı glikozit bulunmaktadır. Bu
glikozit bitkiye boyar madde özelliği verir. Odun ve kabuklarından elde edilen
sarı renkli maddeden dolayı yerel halk tarafından sarı boya ağacı adını
almıştır.
Tıbbi bitki olan boyacı sumağının yapraklarının ishal ve kan
kesici, antiseptik ve ateş düşürücü özelliklerinden yararlanılarak infüzyonu
ilaç endüstrisinde kullanılmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder