Doğu kayını kayıngiller familyasından çok önemli bir orman
ağacıdır. Çok geniş bir yayılış alanına sahiptir. Odunu parke, müzik aletleri,
oyuncak, mobilya ve diğer ürünlerin yapımında kullanılır. 30-50 metreye kadar
boylanır. Kabuğu pürüzsüz, ince ve açık gridir. Genç sürgünleri tüylüdür. Nisan
ayında çiçeklenir. Eylül-Ekim gibi meyve verir.
Doğu kayını orta derecede nemli, büyük miktarlarda kireç
içeren ve humus bakımından zengin topraklarda iyi yetişir. Toprak derinliği,
kayının büyümesi için temel öneme sahip değildir, ancak küçük topraklarda sıkça
kuvvetli rüzgârlar tarafından kökleriyle birlikte sökülüp atılır. Kayın ani
sıcaklık değişikliklerine karşı çok hassas olduğundan, ilkbahar ve sonbahar
sabahları çok zorlanır, kışın 5 derecenin altındaki soğuklara karşı dayanıklı
değildir, ancak 41 derece sıcaklarda kendini iyi hisseder.
Doğu kayını tohum ve sürgünlerle yayılır. Kayın gölge seven
bir ağaçtır. Toprak koruma açısından çok önemli bir değere sahiptir. Tıbbi
amaçlarla bitkinin meyvesi ve katranı kullanılır. Meyveleri proteinler
(%43-48), nişasta, şeker (% 3.5), tokoferol (%150 mg ), organik asitler ve yarı
kuruyan yağ (%50-57) ve azotlu maddeler, nişasta % 30, şeker, sitrik asit ve
malik asit, tanen ve kavrulduğunda ayrışıp insanlar için zararsız hale gelen
zehirli alkaloid fagin içerir. Kayın ağacının katranı çeşitli fenoller bir karışımı
olan % 5 kreozot içerir. Kabuğu vanilozid ve sitrik asit içerir.
Tıpta, kreozot yakıcı ve ağrı kesici olarak haricen, solunum
yollarının kronik nezlesi ve akciğer bozukluklarında dâhilen kullanılır. Doğu kayının başlıca değeri odunudur. Mobilya endüstrisinde,
parke ve çeşitli ev eşyalarının yapımında kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder