Meyan köktü (Glycyrrhiza glabra)

Meyan kökü çok yıllık otsu bitkidir. 50-200 cm'ye kadar boylanır. Gövdesi çıplak, dik, sade ve dallıdır. Yaprakları 5-20 cm arasında, parlak, sert, uzun ve yapışkanlıdır. Çiçekleri 12 cm olup çiçek tacı beyazımsı mordur. Meyvesi uzun diz veya hafif eğimlidir. Toprak altı kısmı ana kök ve yatay rizomlardan oluşur. Mayıs-haziran aylarında çiçeklenir, meyvesi Eylül'de olgunlaşır. Nehir kenarlarında ve tarlalarda rastlanır.

Meyan kökünün kök kısmında yüzde 23 glichirrianin, yüzde 4 flavonoidler, steroidler, uçucu yağlar, askorbik asit, acı maddeler, pigmentler ve katran bulunur. Bitkinin toprak üstü kısımları aşı maddeleri, flavonoidler, uçucu yağ, şeker ve pigmentlerden oluşur. Kök ve rizomlarında triteroenli saponinler, katran, asitler ve yağlar yer alır.

Meyan kökünün faydalı özellikleri eski dönemlerden beri bilinir. 5 bin yıl önce yazılmış eski Çin kitaplarında meyan kökünün faydası ve tedavi amacıyla kullanımı hakkında bilgiler var. Tibet'te yaşayan hekimler uzun yıllar önce meyan kökünün yardımıyla öksürük, akciğer iltihapları, nezle hastalıkları, kansızlık, sindirim sistemi, karaciğer, idrar yolları hastalıklarını tedavi ediyorlardı. İbni Sina meyan kökünü akciğer hastalıkları, idrar kesesi, nezle hastalıkları sırasında kullanıyordu. Eski dönemlerde, meyan kökünün insanın ömrünü uzatıp organizmayı gençleştirdiğine inanılırdı.

Meyan kökü günümüzde halk tıbbında ve geleneksel tıpta yaygın kullanılır. Meyan kökü çeşitli bağışıklığı güçlendiren, sakinleştirici preparatların içerisine dâhil edilir.

- Meyan kökünün başlıca faydası bağışıklık sistemine olan olumlu etkisidir. Meyan kökü bağışıklık sistemini uyarır, güçlendirir ve organizma enfeksiyon, virüs ve iltihapla daha kolay ve hızlı savaşır. Pediatride nezle ve virüs hastalıkları sırasında çocuklara sık sık meyan kökü şurubu verilir.

Meyan kökünden bağışıklığı güçlendiren özel çay hazırlamak mümkündür. Bu çayı özellikle grip ve diğer virüslerin salgınları sırasında kullanmak iyidir. 1 tatlı kaşığı meyan kökü 1 bardak kaynar suda demlenir, soğutulur, 1 tatlı kaşığı bal ilave edilir. Bu faydalı çayı günde 1 kez içebilirsiniz.

- Spazmları giderici etkiye sahip olan meyan kökü karın ve baş ağrılarını, kadınlarda adetten önce ve adet sırasında ağrıları azaltır. Bunun için 1 çorba kaşığı meyan kökünü 1 bardak kaynar suda 30 dakika boyunca demleyin, süzün ve gün içinde 3 kez bardağın 1/3 hissesi olmak üzere için.

- Meyan kökü tümörlere karşı savaşan etkiye sahiptir.

- Güçlü iltihap giderici etkisinden dolayı meyan kökü çeşitli iltihaplar sırasında yardımcı olarak kullanılır.

- Meyan kökü idrar kesesi ve idrar yolları iltihapları sırasında iltihap giderici ve idrar söktürücü olarak kullanılır.

- Meyan kökü ayrıca mikrop karşıtı ve spazmolitik etkilere sahiptir. Dolayısıyla meyan kökü sindirim sistemi hastalıkları, özellikle mide ve 12 parmak bağırsağı ülseri hastalığı sırasında kullanılır.

- Meyan kökü denenmiş balgam söktürücüdür, balgamı sulandırır ve nefes yollarından dışarı atılmasını kolaylaştırır.

- Meyan kökü sinir sistemini de çok olumlu etkiler; sakinleştirir, stres ve depresyon ile mücadelede yardımcı olur, yorgunluğu azaltır, iyi morali geliştirir.

Meyan kökü hipertansiyon, diyabet, bazı kalp ve karaciğer hastalıkları vb. hastalıklar sırasında kullanılmaz. Dolayısıyla bitkiyi kullanmadan önce doktora danışmak gerekir.