Kadıntuzluğunun 450 türünden adi kadıntuzluğu, Doğu kadıntuzluğu,
Amur kadıntuzluğu ve dikdörtgen kadıntuzluğu daha çok yaygındır. Adi
kadıntuzluğu yabani halde Kırım'da ve Kafkasya'da deniz seviyesinden 200 metre
yükseklikte yetişiyor. Türkiye’de Doğu Anadolu’da rastlanmaktadır.
Modern tıpta adi kadıntuzluğu yaprakları ilaç olarak kullanılır.
Yapraklarını bitki çiçek açan dönemde toplar, kuru havalı ortamda kurutup ilaç
fabrikasına gönderirler.
Adi kadıntuzluğunun meyvesi de faydalıdır. İçeriğinde bol
miktarda C vitamini barındırır. Bundan dolayı meyvelerini yetişen dönemde (Ağustos
– Eylül aylarında) toplanır, güneşli havada kurutulur, sonra çay olarak
demlenip içilir.
Adi kadıntuzluğu yüksekliği 2-3,5 metreye ulaşan ağaç veya
çalı bitkisidir. Üçe ayrılmış dalları dikenlidir. Yumurta şeklinde yaprakları
sıra ile dizilmiştir. Salkım şeklinde dizilmiş açık sarı renkli çiçekleri
vardır. Ovalimsi, üç tohumlu yetiştiğinde kırmızı renk alan meyvesi vardır. Meyvesinin
tadı çok ekşidir. Tohumları dikdörtgen şeklinde, kırmızı kahverengi renktedir.
Bitkinin gövdesindeki kabuğu dışarıdan açık sarı, içten kahverengi sarı
renktedir.
Adi kadıntuzluğu Haziran ayında çiçek açar, meyvesi Ağustos-Eylül
aylarında yetişir. Salkım şeklinde dizilmiş açık sarı renkli kokulu çiçekleri
vardır. Yaprakları açık yeşil renkli ve ekşi tadındadır. 2-3 kırmızı kahverengi
tohumu vardır. Ağırlığı 0,14-0,32 gramdır. Tohumu meyvesinin %24-30’nu
oluşturur, silindir veya oval şeklindedir. Uzunluğu 12 mm'dir. Çoğunlukla
kırmızı, bazen ise siyah, sarı ve pembe renktedir.
Meyvesi ekşidir ve uç bölümünde gonca tomurcuğu yapışıktır.
Meyvesini el ile topluyorlar. Adi kadıntuzluğu
meyvesinin içeriğinde % 5 şeker,% 5-6 organik asit (esasen elma asidi), 0,4-0,6%
pektin, %4,9 selüloz, %0,95 kül ve %150-170 mg C vitamini vardır. Haziran
ayında toplanan yapraklarında %120 mg C vitamini ve meyve verince beklemiş
yapraklarında %40 mg E vitamini vardır. Adi kadıntuzluğunun yaprağında C
vitamini haricinde, diğer önemli maddeler de vardır. Bunlardan limon ve elma
asitlerini, flavonoidleri, pektin ve şekerli maddeleri belirtebiliriz.
Adi kadın tuzluğu taze halde çok az kullanılıyor. Ayrıca
sirke, şarap, jöle, reçel, meyve suyu, alkolsüz içecek, şeker ve karamel hazırlanır
veya kurutulur. Kurutulan meyveleri sumak gibi baharat olarak kullanılır.
Çorbaya konuluyor. Meyvesinden sıkılan sudan likör ve gazlı içecekler
hazırlanır.
Adi kadıntuzluğunun faydaları
Meyveleri halk hekimliğinde raşitizm, kansızlık, mide bağırsak
hastalıklarının tedavisinde eskiden beri kullanılır. Aynı zamanda,
meyvelerinden gıda sektöründe reçel ve diğer ürünler yapılır. Yapraklarında
bulunan maddeler kan durdurucu etkiye sahiptir. Yapraklarında ayrıca, A ve C (%130
mg) vitaminleri vardır. Adi kadıntuzluğu çiçeklerinden demlenmiş çay öksürüğe
karşı içilir. Halk tıbbında adi kadıntuzluğundan hazırlanmış reçel sarılık
hastalığının tedavisinde kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder