Salatalar çok çeşitli olabilmektedirler. Türkiye’de yetişen
başlıca çeşitleri 3 başlık altında inceleyebiliriz:
1. Kıvırcık yapraklı salatalar: Bunlar baş bağlamazlar, bol
yapraklı salatalar olmaktadırlar.
2. Marullar: bir diğer adı Romen salatası da olan marullarda
uzun yapraklar birbirlerini kapatır ve baş oluştururlar. Hem yabani hem de
yetiştirilen çeşitleri bulunmaktadır.
3. Baş salatalar: bu salata çeşidi başa sahiptir. Başın sıkı
olması aranan özelliktir.
Yaz başı organizmanın vitamin ve minerallere talebinin arttığı
zaman çok büyük öneme sahiptir. Esasen taze halde yenir. Zengin kimyasal içeriğe
sahip olduğundan çocuklar, zayıflamış hastalar için değerli gıda ürünü olarak
kabul edilir.
Marul yaprakları vücudu tazeler, susuzluğu yatıştırarak besin
sindirimini geliştirir, kabızlığın önler, idrar salgısını artırır. Diyabet
hastalığı sırasında diyet gıdası olarak kullanılabilir. Marul yaşlı ve
hareketsiz yaşam süren insanlara da faydalıdır. Yağlanmaya karşı taze marul
yemek özellikle önerilir, çünkü kalorisi çok azdır.
Kronik gastrit, midenin ve onikiparmak barsağın ülser
hastalığı olan insanlara taze marul suyu verildiğinde sadece hastanın genel
durumu iyileşmez, hatta yaranın iyileşmesi
de sağlanabilir.
Marul ve salata nasıl yetiştirilir?
İklim
Ilık iklimlerin bitkisi olan salata ve marullar her mevsimde
yetiştirilmektedirler. Kışı sert olmayan bölgeler tercih edilmektedir. 6-10
yaprağa sahip olduğu dönemlerde 0-5 derece arası sıcaklığa 5-10 gün kadar
dayanabilirler.
Toprak
Toprak açısından seçici olmayan salata ve marullar her çeşit
toprakta yetiştirilebilmektedir. Kaliteli ürün için ideal toprak hangisidir
sorusunun cevabı ise; humusça zengin, suyu tutma kabiliyeti iyi ve kumlu-tınlı
yahut tınlı-kumlu topraklardır. Asiditeye karşı hassastırlar, kalitenin
bozulmasına sebep olur. Toprak iki üç ay öncesinden dikime hazırlanır. Pulluk ile
sürüldükten sonra diskaro ve tırmık çekilir. Karık pullukları ile masuralar yapılır.
Gübreleme
Salatalar organik maddeler açısından zengin toprakları
severler. Dönüme 2-4 ton çiftlik gübresi verilir. Ticaret gübresi olarak ise
dönüme 30 kilo amonyum nitrat, 30-40 kilo süperfosfat ve 20-30 kilo potasyum
sülfat verilmesi uygun olacaktır. Toprağın analizi yapılarak verilen gübreleme
önerilir. Son toprak hazırlığı sırasında fosforlu ve potaslı gübreler, azotlu
gübreler ise 3-4 defada verilmelidir. Azotlu gübrelerin ilk yarısı dikimde ikinci
yarısı gelişme döneminde sulama öncesinde 2-3 defada verilmelidir.
Yetiştirme
En uygun yetiştirme masura üzerinde yapılan yetiştirmedir. Tek
ya da çift sıra halinde yapılabilir. Sıraların arasında 25-40 cm mesafe
bırakılır. Tohumlar direkt olarak tarlaya ekilebilir veya fide yetiştirilerek
dikim yapılabilir.
Direkt olarak tarlaya ekimde dönüm başına 100-120 gram tohum
ekilir. Derinlik 2 cm olmalıdır. Yaygın yetiştirme şekli fideden yetiştirmedir.
Salata marulların çimlenmesi için 4-25 derece, kıvırcık baş salataların
çimlenmesi için 29 derece sıcaklık olmalıdır. Fideler 5-6 yapraklı hale
geldiğinde dikim yapılır. Köklerin zedelenmemesi için toprakla birlikte çıkarıp
dikilmelidir. Fidelerin dikimi, plantuar
adı verilen dikim çubukları yahut çepin ile yapılabilir. Derin dikim büyümeyi
geciktirdiğinden uzak durulmalıdır. Yüzeysel olarak 1-2 çapa yapılır. Kurak havalarda
düzenli sulama yapılmalıdır.
Hasat
Salata ve marulların hasatı birkaç defada yapılır. Bıçak ile
kesilen olgun başlar tek veya çift sıra halinde kasalara yerleştirilir. Kesim yapılırken
toprağa bulaşmamasına dikkat edilir. Aksi halde yıkama gerekir ve bu da
işçiliği artırır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder