Lahana nasıl yetiştirilir?

Cruciferae familyasının Brassica oleracea türüne ait olan lahana 2 yıllık bir bitkidir. Beyaz ve kırmızı mor başları sebze olarak değerlendirilir. Serin iklim sebzesidir. Sonbahar ve kış aylarında kaliteli üretim yapılır.

Dünyada yıl boyunca yetiştirilen lahanalar ülkemizde kış aylarında yetiştirilir. Yaz sıcakları kaliteyi bozduğundan bu dönem yetiştirme için tercih edilmemektedir.

Latince ismi Capitala falba L. olan lahananın eski Roma dilinde kaput yani baş kelimesinden adını aldığı bilinmektedir.  İçeriğinde çeşitli vitamin ve mineralleri barındırır. İçeriği toprak ve iklim şartları, çeşidi ve yetiştirme saklanma koşullarına göre değişiklik göstermektedir.  Erkenci, orta erkenci, orta, orta geçci, geçci olmak üzere çeşitleri vardır.

Eski Roma'da lahanayı ana yemekten sonra tatlı olarak servis yapıyorlardı. Lahananın değeri besleyiciliği ile sınırlı değildir. Lahana eskiden büyük tedavi edici öneme sahiptir. Lahananın tedavi amacıyla kullanılması hakkında eski tarihçilerin eserlerinde bilgiler yer almaktadır. Lahanayı eskiden deri hastalıklarında, sindirim bozukluklarında kullanmışlardır. Halk hekimliğinde lahana sindirimin düzenlenmesinde, karaciğer ve dalak hastalıklarında, egzamanın tedavisinde, yanıklarda, irinlenmiş yaraların ve diğer hastalıkların tedavisinde kullanılır.

Lahana nasıl yetiştirilir?

İklim

Lahana serin seven bir sebzedir. Yetişmesi için en uygun sıcaklık 15-20 derecedir. Sebzelerin başları bu sıcaklıkta en iyi şekilde oluşurlar. 25 derece gibi ısıda büyümesi engellenir. Lahananın geçci çeşitleri -10 derece ısıya karşı bile dayanıklıdırlar.

Toprak

Lahana her türlü toprakta yetişebilir. Önemli olan toprağın su tutma kapasitesinin iyi olmasıdır. Organik maddeler açısından zengin pH’sı 6-6,5 olan nemli, tınlı, kumlu-tınlı topraklarda kaliteli ürünler elde edilir.  Tuzlu topraklarda lahana yetiştirilmemelidir, çünkü bu tür topraklar yaprak kalitesini bozmaktadırlar. Lahanagillerin yetiştiği topraklarda münavebe yapılmalıdır. Üst üste aynı toprakta yetiştirilmemelidir.

Gübreleme

Lahanalar besin maddesi açısından zengin toprakları severler. Bu yüzden uygun yanmış ahır gübresi ile birlikte ticari gübre de verilir. Gübreleme miktarını belirlemek için toprak önceden analiz ettirilmelidir. Ayrıca, dekara 4-5 ton yanmış çiftlik gübresi kullanılmalıdır. Toprağa fosforlu gübrenin tamamı dikim öncesinde, azotlu gübre ise 2 defada verilir; birinci kısmı dikimle ikinci kısmı ise ikinci çapada verilir.

Yetiştirme

Lahana fideleri yastık veya viyollerde yetiştirilir. 1 m2 ‘ye 2-5 gram tohum hesap edilir. Tohum yastıkları hazırlanır ve seyrek olarak  15 cm aralıkla açılan çizilere tohumlar ekilir. (Çizilerin derinliğinin 2,5-3 cm olması gerekir). Tohumların ekimi öncesinde çizilerin sulanması gereklidir.

Yastık dışında viyollerde yetiştiricilik tercih edilebilir. Bu en iyi yöntemdir. Tutum daha iyi olmaktadır. Fide yetiştirme döneminde sıcaklık 12 derecenin altına düşmemelidir. Ekim sonrasında çimlenme 10 derecede 15 gün içinde 20 derecede ise 1 haftada ortaya çıkar.

Lahana tohumlarının ekimleri Mayıs’ta başlayıp Ağustos’a kadar aşamalı olarak devam edebilir. Dikimler ise Haziranı ile Ağustos’un sonuna kadar gerçekleşebilir.

Lahana fidesinin iyisi 5-10 yapraklı, sağlam ve güçlü, ayrıca fazla boylanmamış olmalıdır. Kırmızı lahana fidesinin dikimi Ağustos ayının 15’ine kadar yapılmalıdır. Gecikme yapılması başın oluşumunu olumsuz etkiler.

Dikim mesafesi olarak ise sıraların arası 50-70 cm ve sıraların üzeri 45-60 cm ayarlanabilir. Dikimlerin aralıkları başların büyüklüğüne göre belirlenmelidir. Dikim sık yapılırsa başlar küçük kalabilir. Dikim sonrasında bitkiye can suyu verilecektir. Bitkiler 10-15 cm ulaştığında ilk çapa yapılır. İkinci çapa ise yapraklar 30-35 cm’lik çap kazanıp baş oluştuğunda uygulanır.

Lahana bol suyu seven bir sebze olmaktadır. Yağış durumu, toprağın yapısı, sebzenin gelişimine bakarak düzenli olarak sulama yapılır. Bol yağışlı bölgeler lahana yetiştiriciliği için uygundur. Yabani ot mücadelesi çapalama ile yapılmalıdır.

Hasat

Lahanada dikimden 3-5 ay sonra başlar istenilen iriliğe ulaşır. Olgunlaşan başların tarlada bekletilme süresi çeşidine göre 20-30 gün arasında değişiklik gösterir. Başlar toprak seviyesinden bıçakla kesilir, bozulan yapraklar temizlenir. Ortalama olarak 3-7 ton/da ürün alınır.